Een cleanroomkraan met een specifieke ISO-waarde? Lees hoe het zit

Door: Jarno Vermunt, Manager Projects

In mijn rol als Manager Projects bij Mennens Cleanroom Cranes spreek ik regelmatig organisaties die hun cleanroom willen verrijken met een hijsmiddel. Wat mij dan opvalt is dat zij vaak een kraan zoeken met dezelfde ISO-waarde als die van de cleanroom. Alleen: die bestaat niet. Ik vertel graag hoe dat zit.

Het klinkt aannemelijk: als je een ISO 5-cleanroom hebt, heb je ook een ISO 5-cleanroomkraan nodig. Toch werkt het zo niet. De ISO-classificatie voor cleanrooms zegt iets over de maximaal toegestane hoeveelheid deeltjes per kubieke meter, die op enig moment in de cleanroom aanwezig mag zijn.

Maximaal aantal deeltjes

Een voorbeeld: ISO-klasse 5 staat voor een cleanroom waarin maximaal 100.000 deeltjes van 0,1 micrometer (µm) per kubieke meter lucht aanwezig zijn. Of 23.700 deeltjes van 0,2 micrometer per kubieke meter lucht. Zie voor alle classificaties en het maximaal aantal deeltjes de tabel hieronder:

Geen vaste set parameters

Bij Cleanroom Cranes (onderdeel van Mennens) ontwerpen we onze kranen zo, dat ze presteren volgens de eisen van de cleanroom en bijbehorende ISO-normering. Hiervoor bestaat geen vaste set parameters. Er spelen tal van factoren mee. Denk aan de branche en het product dat moet worden gehesen, met welke snelheid de last moet worden verplaatst én welke kant op. En ook: hoeveel mensen er in de cleanroom werkzaamheden verrichten.

Er zijn veel bronnen die deeltjes uitstoten. Al deze ‘vervuilers’ bij elkaar opgeteld zorgen voor de totale uitstoot. Het streven van alle betrokken cleanroom-partijen is om deze uitstoot zoveel als mogelijk te voorkomen. Maar niet alle vervuiling ís te voorkomen. Daarom zijn cleanrooms uitgerust met uitgebreide luchtfilterinstallaties. Maar het devies is: wat niet uitgestoten wordt, hoeft ook niet weggefilterd te worden.

De ISO 14644-norm en de bijhorende classificaties zijn van toepassing op cleanrooms in het algemeen, in allerlei branches waar deze toegepast worden. Bovenop deze norm komen ook nog de branchespecifieke en/of processpecifieke vereisten. Zo zijn er in de food andere factoren van belang dan in de semiconductor-industrie. Ook de omstandigheden binnen sectorspecifieke cleanrooms verschillen.

Het is dus niet zo dat wij één hijsoplossing bieden per ISO-classificatie en sector. We beschikken wél over een vast ontwerp dat als uitgangspunt dient. Dit ontwerp configureren we aan de hand van de vereisten en kenmerken van de cleanroom. Voor onze klanten is dat een voordeel: we hoeven de kraan niet elke keer ‘from scratch’ te ontwikkelen. Dat bespaart ontwikkeltijd en kosten.

Testen via een 0-meting

Hoe weten wij vervolgens of de kraan past binnen een classificatie? En welke aanpassingen er eventueel nodig zijn? Hier komen we achter door heel veel te testen. We starten met een 0-meting. We testen hoe de kraan scoort bij stilstand. Vervolgens meten we o.a. hoeveel deeltjes er vrijkomen als de kraan belast wordt, op- en neer beweegt, van voor- naar achter beweegt en tot stilstand komt. Welke metingen we exact uitvoeren, hangt af van de omstandigheden in de cleanroom.

Bedrijfscondities simuleren

We simuleren de bedrijfscondities in de cleanroom, om te ontdekken welk effect de toevoeging van het hijsmiddel heeft op het niveau van aanwezige deeltjes. Zo zijn we tijdens een van onze eerste testen per toeval achter de vervuilende effecten van ons als mensen gekomen. Tijdens een ISO-test van een kraan liep per ongeluk een medewerker de testruimte in, en direct piekte de grafiek met aanwezige deeltjes. Wij als mensen zijn nog altijd een van de grootste bronnen van uitstoot in de cleanroom.

Bijstellen en validatie

Uit de testen komen tal van specifieke waarden. Hieruit valt precies af te lezen in welke situatie de kraan voldoet aan welke norm. Zo nodig stellen we de kraan bij. En als de kraan eenmaal is opgeleverd, laten we de kranen valideren door onze klanten. Hun bevindingen zijn van onschatbare waarde, want dit stelt ons in staat om onze kranen op basis van de praktijk steeds verder door te ontwikkelen. Zodat je kunt rekenen op een optimaal presterende cleanroomkraan, die functioneert binnen de gestelde ISO-waarde.

Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem contact op